آیا کولیت در سگ و گربه، عوارض جدی برای دستگاه گوارش دارد؟

کولیت در سگ و گربه عوارض خطرناکی برای دستگاه گوارش دارد. حیوانات مبتلا، اغلب دچار اسهال و سندرم روده تحریک پذیر (IBS) هستند و ممکن است دستگاه گوارش از قسمت بالا تا ناحیه انتهایی، درگیر شود. اگر اقدامات درمانی صورت نگیرد، کولیت در سگ و گربه می‌تواند باعث از دست دادن اشتها و کاهش وزن شدید شود. خوشبختانه، علائم کولیت در سگ و گربه با دریافت رژیم غذایی مخصوص و با کیفیت، رفع می‌شود و در موارد شدید، استفاده از غذای مناسب، به کمک اقدامات درمانی آمده و پیش آگهی بیماری غالباً خوب خواهد بود. غذاهای سبک، ساده و با کیفیت مخصوص حیوانات خانگی مبتلا در دسترس هستند که در این موارد، به بازگشت سلامت سگ یا گربه شما کمک می‌کنند.

وظیفه روده بزرگ سگ و گربه بعنوان بخشی از دستگاه گوارش چیست؟

روده بزرگ سگ و گربه شامل سکوم، کولون، رکتوم و مقعد است. سکوم عملکرد شناخته شده‌ای ندارد، در حالی که کولون مسئول جذب آب و نمک از ایلئوم است. باکتری‌های کولون نقش مهمی در جلوگیری از کلونیزه شدن باکتری‌های بیماری‌زا و تخمیر فیبرهای غذایی دارند که منجر به تولید اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه (SCFA) شامل استات، بوتیرات و پروپریونات می‌شود.  SCFAو به ویژه بوتیرات به عنوان منابع مهم انرژی برای سلول‌های کلون در نظر گرفته می‌شوند. 

منظور از کولیت در سگ و گربه چیست؟

کولیت در سگ و گربه به التهاب روده بزرگ اشاره دارد که شایع‌ترین بیماری شناخته شده مرتبط با روده بزرگ است. اگرچه کولیت اغلب در سگ‌ها رخ می‌دهد، اما در گربه‌ها نیز این بیماری رو به افزایش است. علت کولیت در سگ و گربه  شناخته شده نیست، اما توافق کلی وجود دارد که ناشی از یک پاسخ با واسطه ایمنی نسبت به آنتی‌ژن موجود در روده بزرگ است. به طور خاص، انگل‌ها، باکتری‌ها و عوامل غذایی ممکن است در بروز کولیت در سگ و گربه دخیل باشند. این وضعیت اغلب در سگ‌های پر تحرک مشاهده می‌شود، اگرچه سگ‌های بسیار عصبی و تحریک پذیر نیز ممکن است علائم بالینی مشابهی را نشان دهند. کولیت باعث اسهال می‌شود که با زور زدن (با حجم کم مدفوع)، و وجود مخاط و/یا خون بر روی مدفوع خود را نشان می‌دهد.

علائم کولیت در سگ و گربه چیست؟

کولیت در برخی از حیوانات خانگی با بی حالی و بی اشتهایی همراه است، اما بیشتر سگ‌ها و گربه‌های مبتلا، شاداب و هوشیار به نظر می‌رسند. کولیت در سگ و گربه می‌تواند حاد یا مزمن باشد، به این معنی که ممکن است ناشی از یک حمله گوارشی، یا مشکلات مداومی که نیاز به مدیریت سیستمیک یا تغذیه‌ای دارند باشد. نکته قابل توجه این است که حتی در موارد مزمن، کاهش وزن معمولاً از ویژگی‌های مهم این بیماری نیست. کولیت حاد به شروع ناگهانی علائم اشاره دارد که معمولاً فقط چند روز طول می‌کشد. اما اغلب این شکل از کولیت را در سگ‌ها می‌بینیم و معمولاً خود به خود برطرف می‌شود. کولیت مزمن برای مدت طولانی‌تری - از هفته‌ها تا چند ماه - طول می‌کشد. حیوان خانگی که علائم ناگهانی کولیت دارد احتمالاً مبتلا به کولیت مرتبط با استرس (شایع پس از جابجایی، تغییرات شدیدی آب و هوایی یا تغییرات دیگر) یا کولیت مرتبط با بی‌احتیاطی رژیم غذایی (حمله به زباله‌ها) است.

به طور کلی علائم زیر ممکن است در موارد کولیت در سگ و گربه مشاهده گردد:

  • تکرر دفع
  • مدفوع نرم یا مایع
  • زور زدن یا درد همراه با اجابت مزاج
  • حرکات مکرر روده با حجم کمتر
  • مدفوع حاوی خون یا مخاط

برخی از علل کولیت در سگ و گربه:

علل کولیت حاد عبارت است از:

  • استرس (مانند مسافرت، جابجایی یا تغییرات محیطی)
  • بی احتیاطی در رژیم غذایی (مثلاً خوردن غذای زیاد، خوردن غذای انسان یا دسترسی به زباله‌ها و خوردن آن‌ها)
  • تغییرات ناگهانی در رژیم غذایی
  • انگل‌ها
  • بلعیدن مواد خارجی
  • عوامل عفونی مانند باکتری‌ها

علل کولیت مزمن عبارت است از:

  • انگل (به عنوان مثال، ژیاردیا)
  • آلرژی غذایی
  • عوامل عفونی، مانند باکتری (مانند کمپیلوباکتر، سالمونلا یا کلستریدیوم) یا عفونت قارچی مانند هیستوپلاسموز
  • سرطان
  • بیماری التهابی روده

اهمیت رژیم غذایی در بهبود کولیت در سگ و گربه چیست؟

مدیریت کولیت حاد یا مزمن در سگ و گربه به معنای ایجاد تعادل مواد مغذی است که نیازهای حیوانات خانگی مبتلا را برآورده می‌کند. این مواد مغذی، در تشکیل بافت طبیعی مدفوع، کمک به حرکت دستگاه گوارش و جذب طبیعی آب روده بزرگ نقش مهمی را ایفا می‌کنند. تغذیه همچون شمشیر دو لبه می‌تواند هم منجر به کولیت در سگ و گربه شود و هم می‌تواند از بروز آن پیشگیری کرده و حتی باعث درمان شود. بعنوان مثال گاهی اقدامات ساده‌ای چون برخی تغییرات رژیم غذایی و بروز آلرژی غذایی می‌تواند باعث کولیت در سگ و گربه شود. از سوی دیگر، مطالعات اخیر اهمیت قابل توجهی بر ارزش رژیم غذایی در پیشگیری، درمان فوری و طولانی مدت کولیت در سگ و گربه می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهند که تا 50 درصد از سگ‌ها و گربه‌های مبتلا به بیماری گوارشی همچون کولیت، به تنهایی با اصلاح رژیم غذایی بهبود می‌یابند. به ویژه ارزش رژیم‌های پروتئینی حاوی فیبر قابل تخمیر و اسیدهای چرب غیراشباع چندگانه بیشترین توجه را به خود جلب کرده است. اکنون می‌توان سگ و گربه را در وضعیت بهبودی طولانی مدت نگه داشت و با استفاده از رژیم غذایی به تنهایی شدت و مدت درگیری با کولیت را کاهش داد. 

رژیم غذایی در موارد بروز کولیت در سگ و گربه چگونه باید باشد؟

رژیم‌های حذفی و ضد آلرژی: استفاده از رژیم‌های غذایی حذفی در درمان کولیت حاکی از آن است که این بیماری با نوع غذا و به ویژه آلرژی غذایی مرتبط است. کولیت می‌تواند ناشی از عدم تحمل غذایی باشد (یک مثال می‌تواند عدم تحمل لاکتوز باشد که حیوانات زیادی از آن رنج می‌برند). عدم تحمل می‌تواند ناشی از رنگ‌ها، مواد نگهدارنده، آلاینده‌ها یا حتی پروتئین‌های طبیعی موجود در غذا باشد. به طور مشابه، کولیت می‌تواند ناشی از یک آلرژی غذایی واقعی باشد. راه حل این عدم تحمل‌ها، تغذیه با یک رژیم غذایی خالص، ساده و با محتوی فیبر بالا است.معمولاً یک دوره رژیم غذایی 8 تا 10 هفته‌ای برای بهبود کولیت لازم است.

فیبر: تخمیرپذیری فیبر غذایی در حفظ سلامت روده بزرگ و بهبود جذب آب و نمک در روده مهم است. مزایای فیبر عبارتند از:

نرمال کردن مدت زمان حرکت غذا در روده بزرگ

محافظت از روده در برابر سموم

نگه داشتن آب اضافی در مدفوع و کاهش خطر ابتلا به اسهال

حمایت از رشد باکتری‌های طبیعی و مفید روده بزرگ

حفظ سلول‌های سالم روده بزرگ

فیبر می‌تواند محلول (به عنوان مثال، پکتین میوه)، نامحلول (به عنوان مثال، پوسته بادام زمینی) باشد، یا مخلوط (به عنوان مثال، تفاله چغندر، سبوس) که همگی اثرات مثبتی در درمان کولیت در سگ و گربه دارند.

پروتئین: در موارد کولیت در سگ و گربه، محصولی را انتخاب کنید که حاوی پروتئین با کیفیت و قابلیت هضم بالا باشد. پروتئین برای یک سگ بالغ باید بین 15 تا 30 درصد بر اساس ماده خشک (DM) باشد. برای توله سگ در حال رشد، محتوای پروتئین 22٪ تا 32٪ DM است. در حالت ایده آل، قابلیت هضم پروتئین باید ≥ 87٪ باشد. یکی از راهکارهای تأمین پروتئین با قابلیت هضم بالا در موارد کولیت در سگ و گربه، استفاده از یک منبع پروتئینی جدید (که سگ یا گربه قبلاً از آن استفاده نکرده‌اند) مانند گوشت اردک است. می‌توانید در این موارد از پروتئین هیدرولیز شده برای حیوان خانگی خود استفاده نمایید. پروتئین هیدرولیز شده پروتئینی است که به آمینو اسیدهای تشکیل دهنده خود تجزیه شده است. فرآیند تجزیه پروتئین باعث می‌شود که سیستم ایمنی علیه آن واکنشی نشان ندهد و در عین حال بدن بتواند از آن تغذیه کند. 

چربی: چربی رژیم غذایی اغلب در مدیریت کولیت مزمن مهم است. بسته به کالری مورد نیاز سگ یا گربه، محصول غذایی با مقادیر چربی کم تا متوسط (10 تا 15 درصد DM) ممکن است به کنترل اسهال ناشی از کولیت کمک کند. تحقیقات نشان داده‌اند که چربی 15% برای بسیاری از سگ‌های مبتلا به کولیت مزمن مناسب است.

کربوهیدرات: در سگ‌های مبتلا به کولیت، جزء کربوهیدرات نیز باید قابلیت هضم بالایی داشته باشد. هرچه قابلیت هضم کربوهیدرات‌ها بالاتر باشد، خطر ابتلا به اسهال مرتبط با کولیت کمتر است.

پری بیوتیک‌ها و پروبیوتیک‌ها: اساساً غذای باکتری‌های مفید روده بزرگ هستند. تغذیه با رژیم غذایی غنی از پری بیوتیک باعث رشد جمعیت باکتریایی روده بزرگ می‌شود که به نوبه خود به رفع اسهال کمک می‌کند. پروبیوتیک‌ها یک کشت محافظت شده از باکتری‌های زنده هستند که تعادل باکتریایی مفید را ارتقا می‌دهند. این مسئله به کاهش اسهال نیز کمک می‌کند.

ویتامین‌ها: اگر حیوان خانگی شما سطح کوبالامین (ویتامین B12) کافی داشته باشد، وزن قابل توجهی از دست ندهد (بیماری به موقع شناسایی شود)، اشتهای طبیعی، سطح پروتئین خون طبیعی و سطح انرژی خوبی داشته باشد، آنگاه زمان کافی برای برگرداندن سلامت سگ یا گربه خود با مدیریت تغذیه و درمان مناسب دارید. غذاهای آماده با کیفیت، مقادیر کافی از ویتامین B12 به همراه سایر ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد نیاز سگ و گربه را فراهم می‌آورد.

مصرف مقدار کافی آب: همیشه مطمئن شوید که برای سگ یا گربه بیمار، به مقدار زیادی آب شیرین تهیه کرده‌اید. آب مهم‌ترین ماده مغذی برای حیوان خانگی شما است و پایه و اساس سلامت روده بزرگ محسوب می‌شود.

استفاده از رژیم غذایی ساده: یک رژیم غذایی ساده شامل یک منبع پروتئینی ساده مانند مرغ آب پز (بدون پوست، بدون ادویه)، همبرگر پخته یا تخم مرغ کاملاً پخته و همچنین یک کربوهیدرات ساده مانند برنج سفید یا قهوه‌ای یا سیب زمینی است. برای اطمینان بیشتر، می‌توانید از منابع تجاری با کیفیت که مواد تشکیل دهنده کمتری داشته باشند (ساده‌تر باشند) استفاده نمایید. از خرید مواد غذایی آماده حاوی رنگ‌های مصنوعی، طعم دهنده‌ها یا مواد نگهدارنده خودداری کنید، زیرا این مواد می‌توانند معده سگ یا گربه شما را تحریک کنند. به طور کلی، هرچه لیست مواد تشکیل دهنده موجود بر روی برچسب کوتاه‌تر باشد، برای بهبود کولیت مناسب‌تر است. غذاهای موجود در بازار که از مواد با کیفیت پایین استفاده می‌کنند و حاوی پرکننده‌های زیادی هستند، می‌توانند این دست مشکلات گوارشی را وخیم‌تر کنند. برای سلامت حیوان خانگی خود، باید بتوانید تفاوت بین غذاهای با کیفیت و پرکننده را تشخیص دهید.

آیا  در ابتلا به کولیت، حساسیت نژادی وجود دارد؟

هر حیوانی ممکن است به کولیت مبتلا شود. با این حال، بوکسورهای جوان و بولداگ فرانسوی بیشتر مستعد ابتلا به یک نوع نادر کولیت به نام کولیت گرانولوماتوز هستند.

به طور خلاصه در مواجهه با کولیت در سگ و گربه، موارد زیر را رعایت کنید:

  • بسیاری از موارد کولیت با تغییر رژیم غذایی برطرف می‌شود، بنابراین، موارد گفته شده در این مقاله را در غذای حیوان خانگی خود در نظر بگیرید.
  • سگ و گربه خود را علیه بیماری‌های مهم واکسینه کنید و برنامه ضدانگل داشته باشید.
  • با ارائه هر روز آب تازه و تمیز، مقدار آب بدن سگ یا گربه را حفظ کنید.
  • با اطمینان از داشتن یک محیط خانه امن و آرام، استرس را به حداقل برسانید.
  • از دادن غذای انسانی به سگ یا گربه خودداری کنید.
  • از هرگونه تغییر ناگهانی در رژیم غذایی حیوان خانگی خود اجتناب کنید.